Het Friese Paard is het enige Nederlandse inlandse paardenras en kent een turbulente geschiedenis. Dat is niet gek voor een ras dat waarschijnlijk al meer dan 3000 jaar bestaat. Ondanks dat het Friese paardenras moeilijke tijden heeft gekend, hebben de trotse Friezen het altijd weten te beschermen. Gelukkig, want het dier is nu niet meer weg te denken uit Friesland en de rest van de wereld.
Wanneer werd het Friese paard voor het eerst genoemd?
De Engelse schrijver Anthony Dent noemde het Friese paard een van de eerste keren in de geschiedenis. Hij beschreef onafhankelijke Friese troepen, vermoedelijk huurlingen, die voor hun eigen paarden zorgden. En op afbeeldingen van de slag bij Hastings worden paarden getoond die verdacht veel weg hebben van de herkenbare Fries.
Toch wordt de benaming ‘Fries paard’ pas in 1544 gebruikt toen Johan Frederik van Saksen op een Friese hengst naar de Rijksdag in Spiers kwam. Nog bekender is de ets uit 1568 waarop het Friese Paard Phryso te zien, de hengst van Don Juan van Oostenrijk.
De moeilijke momenten van het Friese paard
In de achttiende eeuw gaat het gebruik van het Friese paard zich pas echt beperken tot het gebied dat we nu allemaal kennen als Friesland. Hier wordt het ras voornamelijk gebruikt op het platteland door de rijke boerenstand. De rijkere boeren begaven zich op zondag vol trots naar de kerk in een sjees met twee Friese paarden ervoor.
Dan breekt in de negentiende eeuw een moeilijke tijd aan voor het Friese paard. Zwaardere paardenrassen zoals Bovenlanders blijken meer geschikt voor de landbouw en Friese paarden verliezen hun functie. Gelukkig waren de dieren geliefd genoeg en werd op 1 mei 1879 het Friesch Paarden-Stamboek opgericht; het eerste Paarden-Stamboek van Nederland. Dit kon echter niet voorkomen dat er in 1913 nog maar drie goedgekeurde Friese hengsten over waren. Een groep Friese paardenliefhebbers ontwikkelden als reactie hierop een deskundig aankoop- en opfokbeleid. Dit bleek te werken en het Friese paardenras werd gered.
In de jaren zestig volgde echter weer een crisis. Door de mechanisatie werden paarden overbodig binnen agrarische bedrijven. Weer werd het Friese paard met uitsterven bedreigd. Gelukkig vond in deze tijd nog een ontwikkeling plaats, het aantrekken van de economie. Dit zorgde dat paarden weer voor het plezier gehouden konden worden. En laat het zachtaardige, mensgerichte Friese paard hier nou met uitstek geschikt voor zijn!
En waar is het Friese paard nu te vinden?
We kennen de Fries nu nog steeds als het sierlijke, levendige paard dat zo trouw de typisch Friese sjees trekt in folkloristische shows en wedstrijden. Ook in de dressuur is het Friese paard terug te zien. Daarnaast bevinden zich onder het Friese paardenras zelfs enkele filmsterren. De Nederlandse Adriaan schittert in The Legend of Zorro naast Antonia Banderas als zijn trouwe metgezel Tornado. En ook in The Hunger Games spelen verschillende Friese paarden een rol.
Zijn het, het statige uiterlijk en de sierlijke bewegingen die het Friese paard zo populair maken? Of is het hun mensvriendelijke, speelse karakter? Waarschijnlijk een combinatie van al deze mooie eigenschappen. We kunnen in ieder geval erg trots zijn op deze prachtige Friese erfenis.
