Elke dag overlijden er in Nederland gemiddeld vier kinderen rond de geboorte. Dat je op dat moment in een stroomversnelling van emoties komt, weten Sharon Gajadin en Paul Struik uit Sneek uit ervaring. Ter nagedachtenis aan hun zoon Phéron richtten zij in 2014, op zijn geboortedag, de gelijknamige stichting op. Daarmee helpen ze ouders die in dezelfde situatie terechtkomen.
Stichting Phéron heeft als doel om ouders die te maken krijgen met het overlijden van hun baby, te ondersteunen bij het verlies en te helpen tastbare herinneringen te maken. “Bij een groot verlies zijn herinneringen iemands waardevolste bezit”, vertelt de 34-jarige Sharon. Zij en haar 33-jarige man Paul verloren in 2013 hun zoon. Na een voorspoedige, voldragen zwangerschap, werd Phéron stil geboren.
“Wij ervoeren dat er, in een storm van emoties en ongeloof, enorm veel op je afkomt. Dat wil je goed geregeld hebben. Helaas was veel informatie niet beschikbaar of lastig vindbaar. Daar komt bij dat je snel vergeet herinneringen te maken, terwijl deze juist zo belangrijk zijn. Daar wilden we iets mee: het werd onze levensmissie.”
Sociale geboorte
Met de Phéron Memory Box bieden ze ouders ondersteuning en inspiratie. Het gaat er volgens Sharon echt om dat je zorgt dat je iets tastbaars hebt van je kindje. “Het fysieke en praktische is er niet meer, maar je bent wel ouder geworden. Vooral na het definitieve afscheid zijn deze herinneringen kostbaar. Eigenlijk wil je je kindje tonen aan de wereld. Je kunt het vergelijken met een sociale geboorte. Je laat zien dat het kindje heeft bestaan.”
Daarnaast zorgen tastbare herinneringen volgens Sharon voor verbinding. “Je kunt makkelijker met anderen het gesprek aangaan. Dat is heel belangrijk. Bij een overleden pasgeboren baby zegt iemand niet snel dat je kindje een mooie naam heeft, of de ogen van mama of de voetjes van papa. Dat durven veel mensen niet. Maar als ouder wil je sámen met je kindje worden gehoord en gezien.”
Zelf hebben Sharon en Paul een handafdruk op papier, een haarlokje, een navelstreng, het ziekenhuisbandje en het mutsje van Phéron. “In het ziekenhuis hadden ze die handafdruk voor ons gemaakt. Zelf dachten we aan de rest. Achteraf gezien had ik meer tastbare herinneringen willen maken. Alle herinneringen hebben we in een box bewaard. Het lijkt maar een mutsje, maar het is het laatste wat je nog van je kindje hebt en wat je voor eeuwig kunt koesteren.”
Goed afscheid nemen
In de Phéron Memory Box zitten daarom diverse handvatten om herinneringen te maken. Denk aan klei voor voet- of handafdrukjes, een kokertje voor een haarplukje, een fotolijstje en twee handgemaakte knuffels, een voor het kindje en een voor de ouders. Ook zit er een waxinelichtjeshouder bij om op een fijne plek neer te zetten en een kaart met een troostend gedicht.
Daarnaast biedt de box een overzichtskaart met informatie met wat je kunt doen na babyverlies om tastbare herinneringen te maken. “Als ouder heb je nog een heel leven voor je. Een leven zonder… Op het moment dat je je kindje verliest, stort je wereld in. Je weet niet wat je overkomt. Je levenstrein dendert door. Echt tijd nemen om dit intense gemis te kunnen dragen, te leren leven zonder, is heel belangrijk. En dat is een uitdaging in de drukke maatschappij waarin wij leven. Een goed verzorgd en bewust afscheid, samen met waardevolle herinneringen, kan daarbij helpen.”
Voor Sharon en Paul is het nu zeven jaar geleden. Inmiddels weten ze dat geluk en verdriet naast elkaar kunnen bestaan. In 2016 kregen ze hun tweede zoon. Ze denken nog elke dag aan hun eerstgeborene. “Ik maak niet elke dag de herinneringsdoos open, maar het gevoel dat we die hebben, is goed. We kunnen er naartoe. We weten dat het er is en dat geeft een soort rust.”
Afhankelijk van donaties
Sinds dit jaar maken al 28 ziekenhuizen in Nederland gebruik van de Phéron Memory Box. Ouders die in dezelfde situatie terechtkomen als Sharon en Paul, krijgen kosteloos de herinneringsbox uitgereikt. “We financieren alles vanuit donaties en giften. Het is heel fijn dat zoveel mensen onze stichting steunen. Daarnaast houden we jaarlijks evenementen, zoals de Run voor Phéron. Helaas konden onze geplande evenementen dit jaar door corona niet doorgaan. Daardoor missen wij nu deze belangrijke stroom van inkomsten.”
Wat blijft zijn de herinneringen
Femke Lammers (35) en Reitze Lieuwes (36) uit Goingarijp ontvingen in 2018 de Phéron Memory Box uit handen van hun kraamhulp. Hun zoon Teije overleed 44 uur na de bevalling. In die uren dat hij leefde, kwamen de kersverse ouders in een emotionele achtbaan terecht. Teije vocht voor zijn leven en liet zien hoe sterk hij was.
“Na een voorspoedig verlopen zwangerschap begon de bevalling thuis”, vertelt Femke. “Het plan was ook om thuis te bevallen. Toen de vliezen werden gebroken, bleek dat er ontlasting, meconium, in het vruchtwater zat. Toen begon de ellende. Ik kwam in een wervelstorm van weeën terecht. We moesten toch naar het ziekenhuis in Sneek.” Daar werd Teije geboren. Er bleek vruchtwater in zijn longen terecht zijn gekomen en daardoor kon hij slechter doorademen. De volgende ochtend werd besloten hem naar het UMCG in Groningen over te brengen. Daar verslechterde zijn situatie verder. De artsen deden wat ze konden, maar konden niet achterhalen wat er speelde.
Uiteindelijk werd Teije naar Rotterdam overgebracht, waar hij overleed. “Er zijn wel honderd mensen met hem bezig geweest. Na weken onderzoek bleek dat Teije is overleden aan de gevolgen van de E. coli sepsis en een zware longontsteking veroorzaakt door het meconiumhoudend vruchtwater dat hij in zijn longen had gekregen. Daarbij heeft hij een bloeding in de buikholte gekregen. Hoe sterk Teije ook is geweest, hij had dit nooit kunnen winnen.”
Nooit genoeg aandenkens
Femke en haar man namen hun zoon mee naar huis. “We wilden een kraamweek hebben. We waren ouders geworden. Samen met de kraamhulp hebben we alles gedaan wat je normaal ook doet. Zij gaf ons de Phéron Memory Box. Dat was een heel bijzondere en waardevolle gift. Je hebt namelijk niets. In Rotterdam hadden ze wel in klei hand- en voetafdrukjes gemaakt, maar hoe meer je er hebt, hoe beter.”
Ook het kaartje, de knuffeltjes, het fotolijstje, het boekje om dingen in op te schrijven en het buisje om een haarlokje in te doen, hebben geholpen om herinneringen vast te leggen. “Je bent door deze spullen er heel bewust mee bezig. Het is een handreiking om herinneringen te maken, waar je op dat moment niet zomaar zelf bedenkt, omdat er zoveel gebeurt. Je hebt maar een week en dit helpt om het goed te doen voor jezelf. Reitze heeft samen met de kraamhulp een voet- en handafdruk gemaakt. We hebben een foto van Teije in de lijst gedaan. We hebben alles in ons op kunnen nemen en kunnen bewaren. Dat is heel belangrijk, want daarna is je kindje weg. Wat blijft zijn de herinneringen en die zijn heel waardevol.”
Elke jaar vieren Femke en Reitze op de verjaardag van Teije bewust het leven. “Het overlijden van onze zoon heeft ons niet uit elkaar gedreven, het heeft ons juist dichter bij elkaar gebracht. In 2019 hebben we meegedaan aan de Run voor Phéron. Heel bewust. Want we kunnen het niet stoppen dat er baby’s overlijden, maar we kunnen wel memoryboxen uitdelen. Zodat iedereen op zijn of haar manier herinneringen kan maken.”
Kijk voor meer informatie op www.stichtingpheron.nl.
Tekst: Sandra Put
Dit artikel is eerder verschenen in Friesland Post november 2020.
